TAŞ FIRINI YAPIMI

                                               

                                                         AMCA VE YEĞENİN KÖY FIRINI



Selam arkadaşlar. İlk defa bir blok yazıyorum. bundan dolayı hatalarım olacak ise af oluna. Kısa süre önce amcam ile bir köy fırını yaptık. Bir fırının nasıl yapılacağını elbette bilmiyorduk. İnternet'te görmüş olduğumuz köy fırını yapılışlarını inceledim. yapılabilir gözüküyordu. Amcamdan da cesaret alarak ,birlikte bir köy fırını yapmaya karar verdik.
Sizlere elimden geldiğince fırın yapım aşamalarını adım adım resimli bir şekilde anlatmaya çalışacağım. İnternet'teki  arkadaşlardan faydalandığım birçok yöntem oldu. Amcam ile geliştirdiğimiz yöntemler de oldu. Hepsini harmanlayıp , fırın yapmak isteyen benim gibi acemi arkadaşlara faydalı olmak istedim.
Dediğim gibi, Amcama bir köy fırını yapma fikrini sunduğumda, bana eğer yapmak istersem yardımcı olabileceğini belirtti. Amcamın bu işlere eli yatkın olduğunu bildiğimden cesaret alarak, kararımızı vererek kolları sıvadık. İşe ilk olarak fırınımızı nereye yapacağımıza karar vererek başladık. Rahmetli babamın diktiği söğüt ağacına yakın bir yeri fırın için uygun gördük. Bayanlarımızın yer hakkında tartışmalarını dinlemeden ilk kazmayı vurduk. Bir an önce başlamak istediğimizden ölçü filan hesaplamadan kazmayı vurduk. Ölçüsünü 2.50 ye 2.20 belirledik. Tabanı teraziye aldık göz kararı.

Resim 1 :    

Bu aşamadan sonra fırın tabanı betonunu atmak için kalıp hazırladık.

Resim 2 :

Kalıp hazır olduğunda ise tabanı sağlam olsun ve biraz da beton açısından ekonomik olması açısından tabanı taş ile döşeyip harcımızı taşların üzerine döktük. Hatta harcımızı taşların içinde  hazırladık.

Resim 3 :

                                             

                                       

Harcımızı karıştırdıktan sonra harcın donması bekledik. Kumumuz bittiğinden dolayı paydos ettik. 1 hafta sonra malzemelerimizi tedarik edip kalıbı doldurmak için tekrardan bir harç hazırlayıp harcı teraziye alıp donmasını bekledik. Arada bir betonu sulamayı unutmayın.

Resim 4 :        
                                       

Donma işleminden sonra  90-100 arası briket ile fırın alt duvarını örmeye başladık. Ölçülere pek dikkat etmedik, fakat 5 sıra briket yetiyor arkadaşlar.

Resim 5 :
                                       

Fırın altı odunluk mu yapalım diye düşündük, lakin fırın yapan diğer arkadaşların tavsiyesine 

uyarak' tan odunluk yapmadık. Fırın yanmaya başladıktan sonra o boşluktan ısı kaybı olduğunu belirttiler. Biz de riske girmek istemediğimizden, içini tavsiye üzerine taşlarla doldurduk. İrili ufaklı taşlarla doldurmanızı öneririm. büyük taşlar arasında boşluklar oluşmasın. Balyoz ile büyükleri kırın derim ben. İleride yük bindiğinde çökme olmasın.

Taşları doldurduktan sonra sağlamlık açısından ızgara demir koyduk ve üzerine tekrardan harç döktük. Döktük ama bir hatamız oldu, küçük bir kalıp hazırlayıp briketlerin üzerine de harç koymamız gerekirdi. İlk etapta önemsemedik ve üşendik. Ama sıkıntısını ileride göreceğiz.Siz üşenmeyin ve kalıp hazırlayın ve briketlerin üzerine de harç dökün ki, hepsi aynı hizada olsun.

 Resim 6 :

                                         

İkinci bir hatamız oldu. 5. briketi yüksek oldu sebebi ile geri kestik. Lakin bu sefer de de taşlar yüksek attı ve diğer malzemeler için yer açmak için ufak tuğlalarla bir sıra da örmek zorunda kaldık. Yeterince alan açılmış gözüküyordu. 600 civarında irili ufaklı cam şişe toplamıştım. Oluşturduğumuz havuz içerisine ilk önce şişeleri koyduk ve çekiç yardımıyla hepisini de kırdık. Unutmayın, cam sıçramasın diye üzerini çuval ile örtün ve öyle kırın. Cam koyuyoruz ki alt izolasyonu bunlar sağlayacak.

Resim  7  :
                                                 

                                                 

                                               

Camları kırdıktan sonra üzerine ikinci bir izolasyon olarak almış olduğumuz 200 kg kaya tuzunu serdik.

Resim  8 :
                                       

Kaya tuzunu sıkıca pekiştirdikten sonra aldığım bir öneri üzerine tuzun üzerine 2-3 cm kalınlığında Ekrem abimin getirdiği demir talaşını döktüm. Demir talaşı kızdığında kolay kolay soğumayacağını söylediler. Aynen uyguladım ben de. 

Resim 9 :   

                                         

UYARI :   5. briketi kestiğimiz için burada pişman olduk işte. Bir sıra tuğla örmemize rağmen  demir talaşı yüksek attı. Fırın tabanı olarak döşeyeceğimiz ateş tuğlası kırmızı tuğlaların içine gömülmedi ve 1 cm kadar yüksek atı. Ama ona ileride bir çözüm düşüneceğiz artık. .Çünkü talaşın üzerine 5 lik ateş tuğlası koyacağımız için kırmızı tuğla üzeri alçakta kalacak .2 lik ateş tuğlası seviyeyi aynı hizaya getirecek diye umuyorum.

Demir talaşından sonra 5 lik ateş tuğlası ile fırın tabanını oluşturmaya başladık. Aşağı yukarı toplamında 400 adet 5 lik  ateş tuğlası kullandık. Taşları döşer iken çapraz döşeyin.  Dört dörtlük hesap yapmadığımız için tuğlanın sığamadığı yerleri doldurmak için ateş tuğlasını kesmek zorunda kaldık ve sığdırdık. Uyarı, jet taşı ile kestik, lakin siyah olan kesmede zorluyor. Bu yüzden ateş tuğlasını kesmek için elmas uçlu taş kesme bıçağı kullanmanız gerek. 1 adet bıçak bize yetti. 

Resim 10 :

                                         

Ateş tuğlalarını döşedikten sonra karmış olduğumuz özel bir harç hazırlamalıyız. Şamot harcı diyorlar. Biz onu kullandık.Ama şamot harcı hazırlama için özel bir ölçüsü var. Ebat ne olursa olsun,hep aynısını kullanın. Ben 1 litrelik kırmızı taslardan kullandım ölçü olarak.

Harç Ölçüsü :   

1 ölçü şamot toprağı

1 ölçü çimento

1 ölçü kireç

3 ölçü 0,3 kum (ince kum)

Uyarı:  Arkadaşlar, bu karışım çabuk donduğu için hepsini birden sulandırmayın. İlk önce bu karışımı bir el arabasında tek renk olana kadar el ile karıştırın. Ardından azar azar kullanacağınız kadar alıp, bir kovada sulandırın ve bitirdikten sonra aynı işlemi tekrar yapın. Mala ile karıştırmak zamanla eli yoruyor. Biz matkap kullandık. Kovanın içini rahatça karıştıracak kadarlık inşat demirinin ucunu bir iki kere M şeklinde büküp matkaba taktık ve böylece harç karıştırma zahmetini en basite indirdik. Tavsiye ederim çok kolaylık sağlıyor. Yoksa harç işi bizi yorardı.

Ateş tuğlalarını döşedikten sonra az bir şamot harcı hazırlayıp, tuğlaların arasına girecek kadar sıvılaştırıp tuğlaların üzerine döktük ve aralarına girmesi için bu harcı tuğlaya yedirdik ki, tuğla aralarında boşluk kalıp oynamasın.

Artık yavaş yavaş fırın kubbemizin temelini yapma zamanı geldi. Kubbe içi çapını standart ölçüsü olan 110 cm olarak belirledik. Yeter diye düşündük. 60 cm lik bir tahtaya 55. cm'inden bir çivi çaktık. Çiviyi merkez olarak belirlediğimiz bir noktaya sabit tutarak saat yönünde çevirerek tuğlaları dik konumunda dizdik. Tahtayı saat yönünde çevirin ve her çevirişte tuğlayı koyun. Amcam dizdi ,ben de onun dizdiği tuğlaları şamot harcı ile birbirine bağladım. Donması 1 dk bile sürmüyor.

Resim  11 :

                                             

Fırın ağzını kendiniz belirleyin arkadaşlar. Biz 54 cm olarak yaptık ki, tepsileri içine rahat bir şekilde sürebilelim. İlk sıradan sonraki tuğlaları yatay bir şekilde koyama başladık. 

Resim 12 :              

           

Devam etmeden önce fırın ağzını yaptık. taşlardan bir kalıp yaparaktan inşat teli kestik ve taşların arasına yerleştirip örmeye devam ettik. 

3.sıradan sonra artık yavaş yavaş kubbeyi oluşturmak için taşların açılarını genişletmeniz gerek. Elbette koyduğunuz tuğlalar şamot harcı özelliği ile  bir yere kadar düşmüyor ( harç fazla da kuru olmasın). Bir noktadan sonra artık kalıp kullanmanız gerek. Birçok öneriler vardı araştırmalarımızda. Kimisi kum koyuyor, kimileri de balona benzer kalıp hazırlıyordu. Amcamın önerisini uygulamaya karar verdik. 2-3 boy ince pvc su boruları tedarik ettik. Kubbe oluşturacak şekilde büktük, koli bantlarıyla da birbirine bağladık. İşimizi gördü. 

Resim 13-14 :          

 
İleride fırını yaktığımızda içerisine et asarız diye tuğlaların arasına demir koyduk ve ördük. Görünen beyaz borular pvc. kubbe bittikten sonra kesip kesip ön kapaktan geri çıkarttık.

Resim 15  :          

                                   

Kubbeyi sonunda tamamladık. Bir yandan ördük, bir yandan da şamot harcı ile boşlukları doldurduk. Tuğlalar bir noktadan sonra tam uymuyor ve boşluklar çok oluyor. Bu sebepten dolayı birçok tuğlayı kesip kesip yerleştirmek zorunda kaldık.  Kubbeyi tamamladıktan sonraki görüntüsü bu şekilde.

Resim 16  :

                               

İlk önce direkt sıvama işine geçtik. Elimizde hazırda harç vardı. Onu değerlendirdik ve sıvayı attık. Lakin ertesi gün geldiğimizde sıvanın çatlamış olduğunu gördük. Bir sıva daha atacağımızdan önemsemedik ve bacayı yapmaya başladık. Çatlaklar resimde görünüyor. Bu şekil alırsa endişelenmeyin. gayet normal.

Resim 17 :

Bu şekilde donmaya bıraktık. Sıra geldi bacayı yerleştirmeye. Yengem önde baca mı olur, nerede görülmüş diye feryat etti. Tabi ki amcam ve ben yengemi dinlemedik ve önden koymaya çalıştık. Nasıl koyacağımızı düşünür iken aklımıza bir fikir geldi. 2 adet uzun 2 cm lik taş bulduk. Ölçüye göre kestik ve boşluğa köprü gibi oturttuk. 6 adet baca tuğlası aldık. Yan yana koyup 3 sıra şeklinde üst üste koyup sıvadık.

Resim 18 :                         

                                 

Resimde bacanın altında uzanan uzun taşlar gözüküyor.Taş  2-3 genişliğinde olsun ki bacayı taşısın. Artık iyicene ilk ateşi yakmak için sabırsızlandığımızdan hemencecik ilk ateşimizi yaktık. Ama dikkat, ilk önce sadece kağıt ve çalı çırpı yakın. 1-2 gün sonra biraz tahta parçası. Odun ise 1 hafta sonra.Fırın iyicene kuruduktan sonra yakılabilir.  Ve ilk ateşimiz :)

Resim 19 :

                                           

Kubbenin izolasyon konusuna gelince, sadece 1 kat şamot harcı bulunuyor. Amcam yeterli olacağını düşündü. Ben ne olur ne olmaz diye İnternet'te araştırma yaptığımdan , kimilerinin cam yünü kullandıklarını görmüştüm. Bir top izocam  tedarik ettik ve kubbeyi sarmaya başladık. İzocam sıva tutmayacağından sıva teli de kullandık ve güzelce sardık. Üzerini de kalekim ile sıvadık. Neden kalekim diye sorarsanız, inanın bilmiyorum. Amcam kalekim ile yapacağız dedi ve yaptık :)

Resim 20 :

                               

Fırınımız kullanıma hazır. Kalekim ile yaptığımız sıva hoş durmadı. Attığımız sıva kuruduktan sonra bir de şamot toprağı ile bir sıva yapmayı denedim, Kum, çimento ve kireç kullanmadım. Bittiğinde güzel durdu. Fakat ertesi gün geldiğimde bütün sıva yarık yarık olmuş ve dökülmüştü. Yaptığım araştırmalarda saman kullanmam gerektiğini söylediler. Ben de her zamanki gibi şamot harcını hazırladım ve bu sefer de harcı hazırlar iken içine saman da koydum. Miktarını siz belirleyeceksiniz. Az olursa görüntüsü açısından ben beğenmedim. Biraz fazla koydum ki, samanlı görünürse hoş durur diye. Çok da fazla koyarsanız harcın sürülmesi insanı yoruyor. Çünkü çok kalın oluyor. Benim oğlan da kalite kontrol yaptıktan sonra diğer aşamaya geçtik.

Resim 21 :

                                           

       

Sıra geldi fırının kapağını oturtmaya. Demirci Mustafa abimize rica ettik, sağ olsun bahçeye kadar geldi ve fırın kapağı için ölçü aldı. Kapağı da taktıktan sonra artık iş hanımlara düşecek gibi. Yaptırabilirsek ekmek yiyeceğiz :)

Resim 22 :

                                            

Herkese bol şans arkadaşlar. Yapabilir miyiz diye düşünmeyin. Bazen yapacağız deyin ve yapın. Deneye deneye bunu başarmak mümkün. Aşağı yukarı gerekli olan malzemelerin de bir listesini oluşturacağım. Bana kaç TL ye mal oldu onu da tarih vererek belirteyim ki, bütçenizi aşağı yukarı tartabilirsiniz. 2017 yılının haziran ayı diyebiliriz. 1500- 1700 TL aralığında bir fiyata yapmak mümkün.

Gerekli olan malzemeler :

• 400 adet 5 lik ateş tuğlası
• 200 Kg kaya tuzu
• 3 adet 25 kg lık şamot toprağı
• 600 adet cam şişe
• 2 boy pvc su borusu( kubbe içi için)
• 3 torba çimento
• 4 torba kalekim
• 20 teneke civarında 0.3 ince mil
• 100 adet briket
• 6 baca tuğlası
• 1 top izocam
• sıva teli ( fazla almayına) 
• VE EN ÖNEMLİSİ  AZİM, İSTEK VE SEVGİ

    Sonunda Fırınımın üzerini 2 yıl aradan sonra Covit 19 öncesi  sokağa çıkma yasaklarının   başlamasından önce fırınımın üzerini amcamla birlikte kapatabildik. Keşke daha önceden kaptma fırsatımız olsaydı. kısmet bu seneyeymiş. 2021 de de allah izin verirse dış süslemesini yaparız amcamla birlikte. bir resim de o zaman koyarım inşallah.